Jak angażowanie wielu zmysłów poprawia efekty nauki?
2025-09-20
Każdy, kto próbował uczyć się do sprawdzianu czy matury, zna to uczucie: czytasz notatki, powtarzasz je w myślach, a i tak niewiele zostaje w głowie. Dlaczego tak się dzieje?
Odpowiedź jest prosta – nasz mózg zapamiętuje skuteczniej, gdy w procesie uczenia się angażujemy więcej niż jeden zmysł.
Multisensoryczność w nauce
Psychologia edukacji od dawna podkreśla, że uczenie się to proces aktywny. Sama lektura tekstu aktywuje głównie wzrok. Ale jeśli dołączymy do tego mówienie na głos, rysowanie schematów, robienie notatek odręcznych, kolorowanie ważnych elementów czy nawet gestykulację, tworzymy w mózgu znacznie silniejsze ścieżki pamięciowe.
Każdy zmysł to osobny „kanał wejściowy” do pamięci. Im więcej ich połączymy, tym więcej punktów zaczepienia ma nasz mózg, gdy później próbuje odtworzyć informację.
Co mówią badania?
Jednym z ciekawych badań jest eksperyment Richarda Mayera – światowego autorytetu w dziedzinie psychologii edukacyjnej. Mayer i jego zespół pokazali, że uczniowie, którzy uczyli się materiału angażując jednocześnie obraz i słowo (np. grafika + wyjaśnienie głosowe), zapamiętywali średnio 50% więcej informacji niż ci, którzy korzystali tylko z tekstu.
Podobne wyniki dała metaanaliza (Fletcher & Tobias, 2005), która wykazała, że strategie multisensoryczne mają największy wpływ na długotrwałe zapamiętywanie i rozumienie materiału.
Jak zastosować to w praktyce?
👉 Czytaj na głos, zamiast tylko po cichu.
👉 Rysuj schematy i mapy myśli – nawet jeśli nie jesteś „artystyczny”.
👉 Używaj kolorów do kodowania informacji (np. daty na czerwono, wzory na niebiesko).
👉 Gestykuluj – badania pokazują, że ruch rąk pomaga w zapamiętywaniu abstrakcyjnych pojęć.
👉 Łącz dźwięk i obraz – np. ucząc się biologii, oglądaj krótkie animacje i równocześnie sporządzaj notatki.
Podsumowanie
Uczenie się nie powinno być biernym procesem, a już na pewno nie polegać tylko na „wpatrywaniu się w tekst”. Włączenie wielu zmysłów sprawia, że nasz mózg buduje silniejsze i trwalsze ścieżki pamięciowe.
To jedna z prostszych, a jednocześnie najbardziej skutecznych metod, które mogą zrobić ogromną różnicę w przygotowaniach do egzaminu czy konkursu.